Avrupa Birliği (AB) ülkelerinde ev sahipliği oranı geriliyor. Türkiye’de de durum çok farklı değil.
Avrupa İstatistik Ofisi verilerinden AA’nın derlediği veriler göre, AB’de nüfusun yüzde 69,9’u kendi evinde oturuyor.
Avrupa’da ülkelere göre ev sahipliği oranı Almanya’da yüzde 49,1 olurken, Avusturya’da yüzde 54,2, Danimarka’da yüzde 59,2 seviyelerinde görülüyor.
Ev sahipliğinin daha yüksek olduğu ülkelerde ise oranlar dikkat çekiyor. Hırvatistan’da kendi konutunda oturanlar yüzde 90,5 olurken, Macaristan’da yüzde 91,7, Slovakya’da yüzde 92,9 ve Romanya’da yüzde 95,3 oranında bulunuyor.
AB’de nüfusun yüzde 43,8’i ipotek ve/veya kredi borcu olmadan kendi konutunda yaşıyor.
AB üyesi ülkelerin 10’unda oran yüzde 60’ın üzerinde seyrederken, borçsuz ev sahipliği oranı yüzde 93,9 ile Romanya’da ilk sırada geliyor. Yüzde 82,8 ile Hırvatistan ve yüzde 82,6 ile Bulgaristan Romanya’nın ardından geliyor.
AB’de nüfusun yüzde 30,1’i kiralık konutlarda yaşarken, Almanya yüzde 50,9 ile kiracı oranı en yüksek ülke oluyor. Yüzde 45,8 ile Avusturya, yüzde 40,8 ile Danimarka ve yüzde 35,3 ile Fransa ardından geliyor.
Cushman & Wakefield’den Tuğra Gönden, AB ülkelerinde büyükşehir ve merkezi konumlardaki konut maliyetlerinin oldukça yüksek olduğunu söylerken, Almanya ve Fransa’da konut krizinin derinleştiğini belirtiyor.
Göçmen sayılarındaki artışla özellikle Almanya’da büyük şehirlerde sorunun daha hissedilir olmasını sağlarken, inşaat maliyetlerindeki artış, faiz oranlarındaki yükselişle konut açığının son 20 yılın zirvesine ulaştığı belirtiliyor.
Avrupa İstatistik Ofisi verilerine göre, barınma maliyetleri hanelerin harcamalarında en büyük bileşeni oluştururken, kira ve konut taksitlerindeki artışlar, diğer harcamaları etkiliyor.
Barınma maliyetinin yüzde 5’in altında kaldığı ülkelerde başı Litvanya, Malta, Güney Kıbrıs Rum Yönetimi, İrlanda ve Macaristan çekerken, Yunanistan yüzde 28,8 ile en yüksek orana sahip ülke oluyor. Onu, yüzde 15,5 ile Danimarka, yüzde 12,5 ile Hollanda, yüzde 11,6 ile Bulgaristan, yüzde 11 ile Almanya takip ediyor.
Türkiye’de konut sahipliği oranı TÜİK tarafından 2022’de yüzde 56,7 olarak açıklanırken, yıllar içindeki değişimde dikkat çekmişti.
2021 yılına göre konut sahiplik oranı 0,8 puan azalarak 2022 yılında %56,7 olarak hesaplanırken, kirada oturanların oranı %27,2, lojmanda oturanların oranı %1,1, kendi konutunda oturmayıp kira ödemeyenlerin oranı ise %15,1 olmuştu.
TÜİK’in “Yoksulluk ve Yaşam Koşulları İstatistikleri” verisine göre, verilerin toplanmaya başladığı 2006 yılından bu yana kirada oturanların oranı yüzde 23,5’ten, 2022 yılında yüzde 27,2’ye çıktı.
Merkez Bankası ve TÜİK verilerinden derlediğimiz şekilde konut kredisi faizleri, Türkiye’de konut birim fiyatı ve konut sahipliğine bakıldığında da 2010 yılından bu yana değişim konut fiyatları ve faiz oranlarında yükseliş şeklinde görülürken, ev sahipliğinde de gerileme görülüyor.
Ev sahipliği oranına tek bakıldığında da 2006’da yüzde 60,9 olan oran, 2014 yılında yüzde 61,1 ile zirve yaparken, 2022’de yüzde 56,7 olarak görülüyor.
